Toen Maarten Luther in 1517 ten strijde trok tegen de uitwassen van de reliekenverering, met name de eraan verbonden aflatenhandel, betekende dat in zijn stad Wittenberg weldra het einde van de verering van ruim vijfduizend relikwieën, die een aflaat van vijfduizend maal dertig jaar zouden opleveren. De Hervorming die daarmee een aanvang nam, veranderde Europa in minder dan honderd jaar in een slagveld. Samen met de opkomst van de nationale staten en de 'pest' van de overal rondtrekkende, slecht betaalde legerbendes kwam er in het begin van de zeventiende eeuw definitief een einde aan de pelgrimsstromen die Europa doorkruisten. In Maastricht werden nog tot 1629 relatief slecht bezochte -binnenkerkelijke- reliekentoningen gehouden; drie jaar later werden alle openbare godsdienstuitingen zoals processies verboden, nadat stadhouder Frederik Hendrik namens de protestantse Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden Maastricht had veroverd en definitief met het Noorden had verenigd.
Heropleving
De Katholieke Herleving en Emancipatie in de tweede helft van de negentiende eeuw bracht het herstel van de Heiligdomsvaart met zich mee. De eerste Heiligdomsvaart in de moderne versie werd in 1874 gehouden, waarmee een nieuwe cyclus was geboren. De Tweede Wereldoorlog verstoorde deze evenwel: de Heiligdomsvaart van 1944 kon natuurlijk niet doorgaan, maar men wilde ook niet tot 1951 wachten zodat in 1948 een nieuwe cyclus van start ging. Jammer, want bij handhaving van de oude cyclus was er in het zéér Heilige Jaar 2000 een Heiligdomsvaart gehouden.
